Alergia pokarmowa a infekcje

Alergia na białka mleka krowiego a zwiększone ryzyko infekcji układu oddechowego – czy istnieje związek?

Alergia na białka mleka krowiego a zwiększone ryzyko infekcji układu oddechowego – czy istnieje związek?

Z codziennych obserwacji rodziców, jak również lekarzy pediatrów, wynika, że częstość występowania infekcji układu oddechowego u dzieci z alergią, w tym również alergią pokarmową, jest większa aniżeli w ogólnej populacji.

W związku z tym pojawiają się pytania:

Czy rzeczywiście alergia pokarmowa zwiększa ryzyko infekcji?
Czy alergia jest przyczyną zaburzeń odporności ?

Powyższe pytania są ważne zwłaszcza w odniesieniu do najmłodszych dzieci z alergią na białka mleka krowiego.

Badania naukowe wykazują, że fakt częstszego odnotowywania infekcji układu oddechowego u dzieci z alergią pokarmową, wynika przede wszystkim z dwóch powodów:

Po pierwsze:
Toczący się w drogach oddechowych proces alergiczny sprawia, że zmieniona zapalnie, rozpulchniona błona śluzowa z jednej strony ułatwia wnikanie patogenów (bakterii i wirusów), z drugiej – nadmiernie produkowany i gromadzący się w drogach oddechowych śluz jest dobrym siedliskiem dla rozwoju drobnoustrojów.

Po drugie:
Należy pamiętać o tym, że objawy kliniczne alergii na białka mleka krowiego, w dużej mierze są bardzo podobne, a niekiedy identyczne jak objawy infekcji dróg oddechowych.

Dotyczy to zarówno nieżytu nosa, jak i dolegliwości ze strony dolnych dróg oddechowych pod postacią kaszlu czy obturacji oskrzeli. Odróżnienie ich od siebie zależy w dużej mierze od doświadczenia lekarza.

W sytuacji, gdy przyczyną dolegliwości jest alergia, leczenie antybiotykiem nie przynosi poprawy, a objawy nawracają w krótkim czasie po zakończeniu leczenia.

Często mogłoby się wydawać również, że dzieci z alergią pokarmową częściej chorują, gdyż mają obniżoną odporność.

Alergia pokarmowa nie jest przyczyną zaburzeń odporności, choć niekiedy może współistnieć z nimi. Dotyczy to m.in. niedoboru immunoglobuliny A wpływającej na stan odporności śluzówkowej.

Jej niedobór jest przyczyną dysfunkcji bariery śluzówkowej układu oddechowego, co ułatwia wnikanie alergenów, drobnoustrojów i promuje stan zapalny.

Analiza związku alergia  pokarmowa – infekcje układu oddechowego oparta o wyniki badań naukowych wskazuje także, że zależność ta może mieć charakter odwrotny.

To infekcje bakteryjne, wirusowe wpływając na stan błony śluzowej dróg oddechowych i przewodu pokarmowego, sprzyjają penetracji alergenów pokarmowych i rozwojowi alergii.

Naruszenie spójności błony śluzowej układu trawiennego powoduje, że staje się ona bardziej przepuszczalna dla substancji białkowych, które łatwiej przenikają do krwi i są rozpoznawane przez układ odpornościowy, jako obce.

Jest to szczególnie ważne u dzieci, których układ odpornościowy nie jest dojrzały, a błona śluzowa bardziej przepuszczalna niż u osób dorosłych

Nakładanie się powyższych zjawisk patogenetycznych sprawia, że choć ryzyko i częstość występowania objawów z układu oddechowego u dzieci z alergią są wyższe niż w ogólnej populacji, to rzeczywista ilość infekcji wydaje się być porównywalna w obu tych grupach.

Dotyczy to przede wszystkim pacjentów z alergią poddanych właściwemu leczeniu. Brak jednak na temat wiarygodnych badań epidemiologicznych, sprawia, że można o tym wnioskować jedynie pośrednio.

Opracowała:dr hab. n. med. Beata Cudowska  Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Alergologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Piśmiennictwo:

1.  Bezrodnik L et al. Hypogammaglobulinaemia secondary to cow-milk allergy in children under 2 years of age. Immunology, 2007, 122, 140–146.

2. Kaczmarski M i wsp. Polskie stanowisko w sprawie alergii pokarmowej u dzieci i młodzieży. Postępy Dermatologii i Alergologii2011; 28, suppl. 2, s75-s115.

3. Marrs T et al. Is there an association between microbial exposure and food allergy? A systematic review. Ped Allergy Immunol , 2013, 24, 311–320.

4. Roliński J. Alergia czy pospolity zmienny niedobór odporności. Alergia, 2012, 1

5. Szczawińska-Popłonyk A, Bręborowicz A, Ossowska L. Alergia pokarmowa wśród dzieci z hipogammaglobulinemią. Pediatria PolskaSeptember-October 2012 87(5):444-448

6. Tuano KS, Orange JS, Sulivan K et al. Foodallergy in patients with primary immunodeficiency diseases: Prevalence within the US Immunodeficiency Network (USIDNET).J Allergy Clin Immunol, 2015 Jan; Vol. 135 (1), pp. 273-5